ក្បួនបោក ពីរ៉ាមីត (Pyramid Scheme) គឺគ្រោងការបោក របស់មនុស្សមួយក្រុម ដែលមានមេក្លោង ដោយសន្យាថានឹង ផ្តល់ឱកាសដល់ជនរងគ្រោះ ក្នុងការ “រកលុយ” ឱ្យបានច្រើន តាមរយៈការរកសមាជិកឱ្យចូលមកលក់ផលិតផលឬសេវាកម្ម។  

ក្បួននេះមានរាងទម្រង់ដូចប្រាសាទពីរ៉ាមីត មានកំពូលស្រួច ឬមានរាងដូចសាជីសម្រាប់គ្របអាហារ ហើយបុគ្គលដែល ខាងលើបំផុតនៃកំពូលស្រួច ពោលគឺជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគម្រោងនេះគឺជាអ្នកដែលចំណេញច្រើនជាងគេបំផុត។

យោងតាមការសិក្សារបស់ Investopedia បានបញ្ជាក់ថា ដំណើរការនៃរបៀបដែលគម្រោងពីរ៉ាមីត ចាប់ផ្តើមគឺកំពូលកម្រិតទី១ដែលមានសមាជិកចាប់ពីមួយនាក់ឡើង ហើយបុគ្គលដែលនៅកម្រិតកំពូលនេះនឹងជ្រើសមនុស្សគួរឱ្យទុកចិត្តបំផុតយ៉ាងហោចណាស់១០នាក់ សម្រាប់កម្រិតទី២ ជាមួយនឹងការសន្យាផ្តល់ប្រាក់ឬភាគហ៊ុន ដើម្បីឱ្យពួកគេក្នុងម្នាក់ៗរកមនុស្សឱ្យបាន១០នាក់ថែមទៀត។

ដូច្នេះសមាជិកក្នុងគម្រោងនឹងកើនដល់១០០នាក់ យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ បន្ទាប់ពីនោះសមាជិកទាំង១០០នាក់នឹង ត្រូវបង់ថ្លៃសេវាកម្មឬទិញទំនិញក្រុមហ៊ុន ដល់សមាជិកនៅកម្រិតទីពីរ ដែលមានចំនួន១០នាក់ ខណៈ១០នាក់នោះក៏ត្រូវតែផ្ញើភាគរយនៃប្រាក់ចំណូលរបស់ពួកគេ ទៅកាន់បុគ្គលដែលនៅកម្រិតទី១។ បើអ្នកបញ្ចុះបញ្ចូលអស់ខ្យល់ហើយ មិនអាចរកមនុស្សថ្មីមកចូលរួមលក់បន្តទេ ក្បួនបោកពីរ៉ាមីតនេះនឹងចាប់ផ្តើមរង្គោះរង្គើ ហើយឈានទៅដល់ការដួលរលំពុំខាន។

ផ្អែកលើករណីសិក្សាកម្មការមូលបត្រអាមេរិក របស់ក្បួនបោកពីរ៉ាមីតនេះនៅសហរដ្ឋអាមេរិក( SEC)  គេអាចសម្គាល់គម្រោងបោកនេះភ្លាមៗ ជៀសវាងធ្លាក់ខ្លួនក្លាយជាជនរងគ្រោះ ដោយមិនដឹងខ្លួន តាមរយៈលក្ខណៈដូចខាងក្រោម៖

១. គ្មានផលិតផល ឬសេវាកម្មពិតប្រាកដ

២. ការសន្យាឱ្យផលចំណេញខ្ពស់មកវិញ ក្នុងរយៈពេលខ្លី

៣. ​បានប្រាក់ចំណូលអកម្មៗដោយងាយៗ

៤. មិនមានប្រាក់ចំណូលដែលបានបង្ហាញពីការលក់រាយទេ

៥. តម្រូវឱ្យទិញចូលមុន

៦. រចនាសម្ព័ន្ធស្មុគស្មាញ

៧. សង្កត់ធ្ងន់លើការជ្រើសរើសបុគ្គលិក។

យ៉ាងណាមិញក្បួនឆបោក ពីរ៉ាមីត (Pyramid Scheme) នេះតែងតែអាចទាក់ទងសមាជិកថ្មីៗ ឱ្យចូលរួមជាបន្តបន្ទាប់បាន គឺដោយសារក្បួនទីផ្សារ Multi-Level Marketing (MLM) ។

ឧទាហរណ៍ អ្នកទិញទំនិញពីមិត្តម្នាក់ហើយគេក៏បបួលអ្នក ធ្វើជាអ្នកចែកចាយលក់បន្ត ទៅឲ្យអ្នកផ្សេងទៀតដើម្បីបានប្រាក់ចំណេញ ម្នាក់ផ្សេងទៀតនោះចង់ចំណេញ ក៏ទៅបបួលមនុស្សម្នាក់ទៀតមកចែកចាយបន្ត នេះដែលគេហៅថា (MLM) ប៉ុន្តែ MLM គឺជាការធ្វើទីផ្សារស្របច្បាប់ប្រសិនបើប្រាក់ចំណូលភាគច្រើនបានមកពីអតិថិជនខាងក្រៅទិញ។

ជាក់ស្តែងកាលពីពេលថ្មីៗនេះ មានរឿងសំណុំរឿងក្តីក្តំាបោកប្រាស់មួយ ជាទម្រង់ពីរ៉ាមីត កក្រើកប្រទេសថៃ ពីសំណាក់ប្រជាជន ទៅកាន់ក្រុមហ៊ុនលក់ផលិតផលមួយឈ្មោះ iCon Group ។

ក្រោយមានការតវ៉ារបស់ជនរងគ្រោះជាច្រើននាក់ នៅលើបណ្តាញសង្គមថាខ្លួនត្រូវបានគេល្បួងឱ្យក្លាយជាប្រធានបណ្តាញក្រោមក្រុមហ៊ុន iCon Group និងបានណែនាំអាជីវកម្មរកចំណូលបានច្រើននេះ ទៅកាន់មនុស្សដទៃទៀតក្នុងនិងក្រៅប្រទេស រហូតចាញ់បោកប្រាក់អស់រាប់ម៉ឺនដុល្លារ៕

អត្ថបទដោយ៖ ពីង ជូអេង