បច្ចុប្បន្នមនុស្សជាច្រើនរស់នៅក្នុងបំណុលជាពិសេសពួកគាត់រកលុយមិនចេះចាត់ចែងដែលធ្វើឲ្យពួកគាត់មិនសល់លុយហើយធ្លាក់ក្នុងបំណុល។ ទាក់ទងនឹងរឿងលុយកាក់នេះដែរ អ្នកស្រី ចេន សុភាព ស្ថាបនិកសហគ្រាសកីតម្បាញខ្មែរ( KTK) បានចែករំលែកពីរូបមន្តសន្សំលុយដើម្បីសល់លុយចៀតផុតពីបញ្ហាលុយកាក់។
- 50%: ចំណាយលើអ្វីដែលចាំបាច់ (necessities)
- ឧទាហរណ៍៖ ប្រាក់ជួលផ្ទះ អាហារ ប្រាក់ជួលរថយន្ត និងវិភាគទានផ្សេងៗ។
- 30%: ចំណាយលើអ្វីដែលចង់បាន (wants)
- ឧទាហរណ៍៖ ការដើរលំហែអារម្មណ៍ សម្លៀកបំពាក់ថ្មី ឬការកំសាន្ត។
- 20%: សន្សំ និងវិនិយោគ
- ឧទាហរណ៍៖ ប្រាក់បង់បំណុល អចលនទ្រព្យ ឬវិនិយោគលើអនាគត។
អត្ថប្រយោជន៍: រូបមន្តនេះសមស្របសម្រាប់អ្នកដែលចាប់ផ្តើមគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុដោយផ្តោតលើការបែងចែកច្បាស់រវាងការចាំបាច់ និងការចង់បាន។
- រូបមន្តសន្សំ 80/20 (Pay Yourself First)
- 20%: សន្សំភ្លាមៗបន្ទាប់ពីទទួលប្រាក់ចំណូល។
- 80%: ចំណាយលើការចាំបាច់ និងការចង់បាន។
អត្ថប្រយោជន៍: រូបមន្តនេះល្អសម្រាប់អ្នកដែលចង់ធ្វើឱ្យការសន្សំប្រាក់ក្លាយជាធម្មតាប្រចាំថ្ងៃ ដោយដាក់អាទិភាពលើការសន្សំ។
- រូបមន្ត 70/20/10
- 70%: ចំណាយលើការចាំបាច់ និងការចង់បាន។
- 20%: សន្សំ និងវិនិយោគលើអនាគត។
- 10%: ធ្វើការផ្តល់ជូន ឬឧបត្ថម្ភទៅអង្គការឬសហគមន៍។
អត្ថប្រយោជន៍: វាផ្តល់ឱ្យអ្នកឱកាសធ្វើការផ្តល់ជូនបន្ថែមលើការសន្សំ។
- ការសន្សំ 1% បន្ថែមជាបន្តបន្ទាប់
- ចាប់ផ្តើមដោយសន្សំ 1% នៃប្រាក់ចំណូលប្រចាំខែរបស់អ្នក។
- បន្ថែមភាគរយសន្សំជាបន្តបន្ទាប់ (ឧទាហរណ៍៖ ខែដំបូងសន្សំ 1%, ខែទីពីរឡើង 2%,…)
- ទៅដល់គោលដៅសន្សំ 15%-20% នៃប្រាក់ចំណូល។
អត្ថប្រយោជន៍: រូបមន្តនេះសមស្របសម្រាប់អ្នកដែលមានប្រាក់ចំណូលមិនច្រើន និងចង់ចាប់ផ្តើមសន្សំដោយមិនមានសម្ពាធ។
- រូបមន្ត 6-Month Emergency Fund
- រៀបចំសន្សំប្រាក់ស្មើនឹង ប្រាក់ចំណាយប្រចាំខែរបស់អ្នកក្នុងរយៈពេល 6 ខែ ដើម្បីប្រើប្រាស់ក្នុងករណីបន្ទាន់ (ឧទាហរណ៍៖ ការបាត់បង់ការងារ ឬបញ្ហាសុខភាព)។
- ឧទាហរណ៍៖ បើអ្នកចំណាយ $500 ក្នុងមួយខែ អ្នកគួររក្សា $3,000 ($500 x 6)។
អត្ថប្រយោជន៍: វាជាគោលដៅសន្សំសម្រាប់សុវត្ថិភាពហិរញ្ញវត្ថុ។
- ការសន្សំដោយកាក់ (Reverse Budgeting)
- ចំណាយប្រាក់តាមចាំបាច់ ហើយសន្សំអ្វីដែលនៅសល់។
- ការសន្សំប្រភេទនេះតម្រូវឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់យ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន។
